Rabu, 30 Mei 2012

SIAP SANGKUR METALUH MAS


SIAP SANGKUR METALUH MAS
Ada tuturan satua ane malu, kacrita I Pagul makurenan ajak Ni Luh Lancah. Ia ngubu di sisin Desa Kalajangu. Ia  ngelah tegal pabianan linggah.
I Pagul sabilang dina ka tegalne, magarapan ditu. Punyan nyuhne marerod-rerod buka anak mabarisan. Punyan biune malingseh-lingsehan. Ia masih mamula undis muah kacang dawa. Paek teken pagehane ada punyan sere majomprot-jomprot muah umbi-umbian kal basa masih ada. Pikolihan abiane ento anggona pangupa jiwa.
Luh Lancah jemet maubuh-ubuhan. Serati ubuha limang ukud. Makejang mokoh-mokoh. Ia ngelah pangina tetelu sayanganga pesan. Ane mabulu selem adadina I Badeng. Ane bulune barak adanina I Biing. Ane buin aukud siap putih tur ikutne sangkur adanina I Grungsung, krana bulune mapelitan jering ngarempiak.
I Grungsang sabilang semeng, satonden matanaine endag, ia makekruyuk jangih,” Ku-kuruyuuuuuk…..,kok,Ku-kuruyuuuukkkk…kok”. Buka anak nundun I Pagul muah Ni Luh Lancah uli pasareane. Ni Luh Lancah nglepat bangun laut masugi. Lantas ia ka paon mapunpun nungguhang payuk, ngae yeh anget. I Pagul bangun, kliad-kliud ajebos lantas negak di ambene.
“Beli Paul, niki kopi maimbuh jaja begina surudan. Kanggoang”, kenyem Ni Luh Lancah menjuhan. Jemakina baan I Pagul. Suud nginem kopi lantas ia nyemak tambah muah arit, makinkin ka tegale.
Luh Lancah madabdab makire ka peken. Nyemak penarak misi nyuh petang bungkul suba mangesan, don biu malipet-lipet muah sere petang pesel. Adepa dipeken. Pipisne beliange baas duang ceeng muah jagung mapikpik duang ceeng muah jagung mapikpik duang kobok.
Neked Luh Lancah jumah, I Biing uli bengbengane”Kok-kok katekok, kok-kok katekok…katekok!” Sambehina jagung mapikpik.”Kok-kok katekok, kok-kok katekok”, tuun I Badeng. Itep siape pada noltol jagung. I Saa-sangkur  masih milu itep noltol jagung, ebeta baan I Grungsang. Mekejang liang. Luh Lancah liang. Ubuh-ubuhane masih liang. Gabaga bengbengan I Biing misi taluh abungkul, duduka. Gabage bengbengan I Badeng misi taluh abungkul, duduka. Gagabe bengbengan I Saa-sangkur, puyung.
Buin ajahine teka I Pagul uli abiane negeh nyuh roras bungkul muah nengteng kisa misi umbi-umbian. I Pagul awakne kedas mirib suba kayeh di bulakane. Sapana baan Luh Lancah,”Nunas kisane!”jemakine kisane abana ka paon. Rukun pesan I Pagul makurenan ajake Luh Lancah.
Buin manine, sesampune pada ngopi I Pagul ka tegal, Luh Lancah kapeken. Penarakne misi nyuh muda makelasan duang bukul, nyuh mara mangesan telung bukul, masih misi umbi-umbian kalbasa ane beta ibi. Taluh siapne adepa petang bungkul. Di mulihne ia ngaba gula teken kopi paturu abungkus tur maimbuh jaja gipang.
Neked ia jumah, ngatekok I Biing,”Kok-kok, kok-kok katekok”, tuun uli bengbengane. Sambehina jagung mapikpik. Tuun I Badeng, “Kok-kok katekok…katekok”. Makejang siapne noltol jagung. Saget magrudug seratine leb uli kandangne, bareng magarang ngamah jagung. Sambehina buin baan jagung. Siap I Saa-sangkur itep bareng noltol. Ebeta baan I grungsang. Ia kecog-kecog ngejoh.
Luh Lancah ngabag bengbengan I Biing, misi abungkul, jemaka. Gabaga bengbengan I Badeng misi taluh abungkul, jemaka. Gabaga bengbengan I Saa-sangkur,…puyung. Ngembos Luh Lancah, laut ngamelmel, “Ne kenken I Saa-sangkur? Bulune paling kedasa, putih. Bungutne kuning, munyine jangih. Nyamane I Biing teken I Badeng jemet matuluh. Mataluh sabilang wai”.
“Nyai Saa-sangkur bakal wanengin icing. Yan kanti buin telun tusing mataluh, bakal tampah. Anggon aturan di tugu”. Makruyuk I Grungsang. “Kuk Kuruyuk…kok. Kuk kukuruyuuuuuk…kok”. Sambilange ngebet I Saa-sangkur.
“ne kenken I Grungsang buka anak nyautin munyin awake”. Saget teka I Pagul uli ibian. Ia magregotan negen biu tasak dipunya duang ijeng. Masih ada don biu malipet-lipet duang gulung. Jagjagina baan Luh Lancah, ‘ Beh begeh-begeh pesan biu dak-rajane. Suba kuning tasak dipunya. Pedas mael payu”. Jemake don biune ane suba malipet-lipet.
“ Beli, gaenang tiang kopi? Niki ada jaja gipang”. Nah, dadi”, keto sautne I Pagul tumuli mategtegan diambene.
Gelising satua, kacerita jani suba buka telun. Cara biasa, Luh Lancah teka uli peken ngadep pikolihan abian, tur mabaan mulih kaperluan sadina-dina. Ngatekok I Selem, tuun uli bengbengane. Sambehine jagung mapikpik. I Biing katekok-katekok tuun uli bengbengane. I Selem ajak I Biing noltol jagung dampingane baan I Grungsang.
“ Ne dije I Saa-sangkur dadi tusing ada? Bah, mirib ia ilang”. Magrudug seratine pesu uli kandangne. Ada ane makrebes meju. Sambehina buin jagung. Makruyuk I Grungsang ngalad. Saget I Saa-sangkur makeber tuun, katekok-katekok munyine jangih. ‘ Kok-kok katekok, kok-kok katekok”, tur milu noltol jagung, ebeta baan I Grungsang. Luh Lancah ka bengbengan I Badeng, gabaga misi taluh abungkul, gabaga bengbengan I Biing misi taluh abungkul, jemaka. Lantas ia ka bengbengan I Saa-sangkur, gabaga misi taluh cenik nu kebus. Jemaka, … taluh emas, canting-cantungana, anteb.” Taluh Emas!” ngrgtug bayune.
Saget teka I Pagul matetegan duang kisa misi buah undis ane muda-muda teken buah kacang dawa. Limane matengtengan ngaba kuud abungkul. Jagjagina baan Luh Lancah, sebengne binger,”Beli, Beli Pagul! I Saa-sangkur mataluh emas”. I Pagul dabdab nuunang tetegenanne, tusing ngerti.

“ Beli, ene taluh emas. I Saa-sangkur ane mataluh”. Jemake ban I Pagul,”Saja taluh Emas!” ia kendel laut negak di ambene ilih-ilih.
“Beli Pagul, benjang taluh niki bakal adep tiang ka peken. Pasti liu maan pipis”.
“Nah, adep ja suba!”
Buin manine pasemengan Luh Lancah suba makire ka peken. Nyuun penarak misi buah undis teken buah kacang dawa. Taluh emasne kaputa aji don biu, laut buntila di bulangne. Suud ngadep buah undis teken buah kacang dawa terus I a ngojog ka tukang emasne.
“Jero tukang, niki tiang ngadol taluh emas.”Bengong I tukang emas tumben nepukin emas mabungkulan cara taluh. Jemakina, usap-usapa laut timbanga. Selae gram. Bayaha  duang ringgit klenting.
                Ngenggalang Luh Kancah mulih, nanging tusing engsap ia magagapan nasi duang kaputan muah meli kencerik anyar abiding. Cara biasane neked jumah Luh LAncah, nyambehin siapne jagung mapikpik. Makejang siapne suba tuun. I Biing, I Badeng muah I Saa-sangkur. Duduka taluh I Biing muah taluh I Badenge. Gabaga bengbengan I Saa-sangkur, masih misi taluh emas. Jemaka tur gemela.
Negak di ambene, bengong, sambilanga mabalih siapne para girang noltol jagung. Ni Luh Lancah kenyem-kenyem pedidi, liatne nerawang joh.”Ne I Siap Saa-sangkur mataluh emas. Di basangne pedas liu misi taluh emas. Yen ia liang juang maling, pedas taluh emasne masih palinga. Melahan suba jani ia ejuk. Tampah purak basangne. Duduk taluhne. Adep ka peken. Liu maan pipis. Kubune ganti apang cara umah anak desa. Paone mabataran bata. Ngae kamar mandi ane bersih.”
Ngadebras ia bangun. Juka I Saa-sangkur. Jemakanga pangiris. Tampaha, puraka basangne. Apa bakatanga? Tuah tai temblek..ane pengit. Luh Lancah ngeling ngerod maselselan.


Artikel Terkait:

Tidak ada komentar:

Posting Komentar