SIAP SANGKUR METALUH
MAS
Ada tuturan satua ane malu, kacrita I Pagul makurenan ajak Ni
Luh Lancah. Ia ngubu di sisin Desa Kalajangu. Ia ngelah tegal pabianan linggah.
I Pagul sabilang dina ka tegalne, magarapan ditu. Punyan
nyuhne marerod-rerod buka anak mabarisan. Punyan biune malingseh-lingsehan. Ia
masih mamula undis muah kacang dawa. Paek teken pagehane ada punyan sere majomprot-jomprot
muah umbi-umbian kal basa masih ada. Pikolihan abiane ento anggona pangupa
jiwa.
Luh Lancah jemet maubuh-ubuhan. Serati ubuha limang ukud.
Makejang mokoh-mokoh. Ia ngelah pangina tetelu sayanganga pesan. Ane mabulu
selem adadina I Badeng. Ane bulune barak adanina I Biing. Ane buin aukud siap
putih tur ikutne sangkur adanina I Grungsung, krana bulune mapelitan jering
ngarempiak.
I Grungsang sabilang semeng, satonden matanaine endag, ia
makekruyuk jangih,” Ku-kuruyuuuuuk…..,kok,Ku-kuruyuuuukkkk…kok”. Buka anak
nundun I Pagul muah Ni Luh Lancah uli pasareane. Ni Luh Lancah nglepat bangun
laut masugi. Lantas ia ka paon mapunpun nungguhang payuk, ngae yeh anget. I
Pagul bangun, kliad-kliud ajebos lantas negak di ambene.
“Beli Paul, niki kopi maimbuh jaja begina surudan.
Kanggoang”, kenyem Ni Luh Lancah menjuhan. Jemakina baan I Pagul. Suud nginem
kopi lantas ia nyemak tambah muah arit, makinkin ka tegale.
Luh Lancah madabdab makire ka peken. Nyemak penarak misi nyuh
petang bungkul suba mangesan, don biu malipet-lipet muah sere petang pesel.
Adepa dipeken. Pipisne beliange baas duang ceeng muah jagung mapikpik duang
ceeng muah jagung mapikpik duang kobok.
Neked Luh Lancah
jumah, I Biing uli bengbengane”Kok-kok katekok, kok-kok katekok…katekok!” Sambehina
jagung mapikpik.”Kok-kok katekok, kok-kok katekok”, tuun I Badeng. Itep siape
pada noltol jagung. I Saa-sangkur masih
milu itep noltol jagung, ebeta baan I Grungsang. Mekejang liang. Luh Lancah
liang. Ubuh-ubuhane masih liang. Gabaga bengbengan I Biing misi taluh abungkul,
duduka. Gabage bengbengan I Badeng misi taluh abungkul, duduka. Gagabe
bengbengan I Saa-sangkur, puyung.
Buin ajahine
teka I Pagul uli abiane negeh nyuh roras bungkul muah nengteng kisa misi
umbi-umbian. I Pagul awakne kedas mirib suba kayeh di bulakane. Sapana baan Luh
Lancah,”Nunas kisane!”jemakine kisane abana ka paon. Rukun pesan I Pagul
makurenan ajake Luh Lancah.
Buin manine, sesampune pada ngopi I Pagul ka tegal, Luh
Lancah kapeken. Penarakne misi nyuh muda makelasan duang bukul, nyuh mara
mangesan telung bukul, masih misi umbi-umbian kalbasa ane beta ibi. Taluh
siapne adepa petang bungkul. Di mulihne ia ngaba gula teken kopi paturu
abungkus tur maimbuh jaja gipang.
Neked ia jumah, ngatekok I Biing,”Kok-kok, kok-kok katekok”,
tuun uli bengbengane. Sambehina jagung mapikpik. Tuun I Badeng, “Kok-kok
katekok…katekok”. Makejang siapne noltol jagung. Saget magrudug seratine leb
uli kandangne, bareng magarang ngamah jagung. Sambehina buin baan jagung. Siap
I Saa-sangkur itep bareng noltol. Ebeta baan I grungsang. Ia kecog-kecog
ngejoh.
Luh Lancah ngabag bengbengan I Biing, misi abungkul, jemaka.
Gabaga bengbengan I Badeng misi taluh abungkul, jemaka. Gabaga bengbengan I
Saa-sangkur,…puyung. Ngembos Luh Lancah, laut ngamelmel, “Ne kenken I
Saa-sangkur? Bulune paling kedasa, putih. Bungutne kuning, munyine jangih.
Nyamane I Biing teken I Badeng jemet matuluh. Mataluh sabilang wai”.
“Nyai Saa-sangkur bakal wanengin icing. Yan kanti buin telun
tusing mataluh, bakal tampah. Anggon aturan di tugu”. Makruyuk I Grungsang.
“Kuk Kuruyuk…kok. Kuk kukuruyuuuuuk…kok”. Sambilange ngebet I Saa-sangkur.
“ne kenken I Grungsang buka anak nyautin munyin awake”. Saget
teka I Pagul uli ibian. Ia magregotan negen biu tasak dipunya duang ijeng.
Masih ada don biu malipet-lipet duang gulung. Jagjagina baan Luh Lancah, ‘ Beh
begeh-begeh pesan biu dak-rajane. Suba kuning tasak dipunya. Pedas mael payu”.
Jemake don biune ane suba malipet-lipet.
“ Beli, gaenang tiang kopi? Niki ada jaja gipang”. Nah,
dadi”, keto sautne I Pagul tumuli mategtegan diambene.
Gelising satua, kacerita jani suba buka telun. Cara biasa,
Luh Lancah teka uli peken ngadep pikolihan abian, tur mabaan mulih kaperluan
sadina-dina. Ngatekok I Selem, tuun uli bengbengane. Sambehine jagung mapikpik.
I Biing katekok-katekok tuun uli bengbengane. I Selem ajak I Biing noltol
jagung dampingane baan I Grungsang.
“ Ne dije I Saa-sangkur dadi tusing ada? Bah, mirib ia
ilang”. Magrudug seratine pesu uli kandangne. Ada ane makrebes meju. Sambehina
buin jagung. Makruyuk I Grungsang ngalad. Saget I Saa-sangkur makeber tuun,
katekok-katekok munyine jangih. ‘ Kok-kok katekok, kok-kok katekok”, tur milu
noltol jagung, ebeta baan I Grungsang. Luh Lancah ka bengbengan I Badeng,
gabaga misi taluh abungkul, gabaga bengbengan I Biing misi taluh abungkul,
jemaka. Lantas ia ka bengbengan I Saa-sangkur, gabaga misi taluh cenik nu
kebus. Jemaka, … taluh emas, canting-cantungana, anteb.” Taluh Emas!” ngrgtug
bayune.
Saget teka I
Pagul matetegan duang kisa misi buah undis ane muda-muda teken buah kacang
dawa. Limane matengtengan ngaba kuud abungkul. Jagjagina baan Luh Lancah,
sebengne binger,”Beli, Beli Pagul! I Saa-sangkur mataluh emas”. I Pagul dabdab
nuunang tetegenanne, tusing ngerti.
“ Beli, ene taluh emas. I Saa-sangkur ane mataluh”. Jemake
ban I Pagul,”Saja taluh Emas!” ia kendel laut negak di ambene ilih-ilih.
“Beli Pagul,
benjang taluh niki bakal adep tiang ka peken. Pasti liu maan pipis”.
“Nah, adep
ja suba!”
Buin manine pasemengan Luh Lancah suba makire ka peken. Nyuun
penarak misi buah undis teken buah kacang dawa. Taluh emasne kaputa aji don
biu, laut buntila di bulangne. Suud ngadep buah undis teken buah kacang dawa
terus I a ngojog ka tukang emasne.
“Jero tukang, niki tiang ngadol taluh emas.”Bengong I tukang
emas tumben nepukin emas mabungkulan cara taluh. Jemakina, usap-usapa laut
timbanga. Selae gram. Bayaha duang
ringgit klenting.
Ngenggalang Luh Kancah mulih, nanging tusing
engsap ia magagapan nasi duang kaputan muah meli kencerik anyar abiding. Cara
biasane neked jumah Luh LAncah, nyambehin siapne jagung mapikpik. Makejang
siapne suba tuun. I Biing, I Badeng muah I Saa-sangkur. Duduka taluh I Biing
muah taluh I Badenge. Gabaga bengbengan I Saa-sangkur, masih misi taluh emas.
Jemaka tur gemela.
Negak di ambene, bengong, sambilanga mabalih siapne para
girang noltol jagung. Ni Luh Lancah kenyem-kenyem pedidi, liatne nerawang
joh.”Ne I Siap Saa-sangkur mataluh emas. Di basangne pedas liu misi taluh emas.
Yen ia liang juang maling, pedas taluh emasne masih palinga. Melahan suba jani
ia ejuk. Tampah purak basangne. Duduk taluhne. Adep ka peken. Liu maan pipis.
Kubune ganti apang cara umah anak desa. Paone mabataran bata. Ngae kamar mandi
ane bersih.”
Ngadebras ia bangun. Juka I Saa-sangkur. Jemakanga pangiris.
Tampaha, puraka basangne. Apa bakatanga? Tuah tai temblek..ane pengit. Luh
Lancah ngeling ngerod maselselan.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar